วิธีกินยาคุมครั้งแรก ให้ปลอดภัย คู่มือสำหรับมือใหม่

เพื่อนๆคงรู้กันแล้วว่าควรจะเริ่มใช้ยาคุมแผงแรกเมื่อไร ในบทความ “มือใหม่หัดใช้ยาคุม (ตอน 1)” ครั้งนี้มาต่อกันเรื่องวิธีกินยาคุมกันบ้าง

หลายคนคงจะสังเกตว่า ยาคุมกำเนิดบางยี่ห้อมี 21 เม็ด บางแบรนด์มีมากยิ่งกว่านั้น บางยี่ห้อมีเฉพาะเม็ดยาฮอร์โมน แต่บางยี่ห้อมีเม็ดยาหลอกด้วย บางยี่ห้อมีแถบสีแดงและก็ให้เริ่มใช้ยาในส่วนนี้ก่อน แต่ว่าบางแบรนด์ไม่มีการระบุดังกล่าว อื่นๆอีกมากมาย แล้วยาคุมกำเนิดที่ต่างกันเช่นนี้ จะมีวิธีรับประทานเช่นกันไหม พวกเราไปศึกษาพร้อมกันเลย

วิธีกินยาคุมแผงแรก

ขอแบ่งเป็น 5 กรณีตามจำพวกของยาคุมกำเนิด ดังนี้

• ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว อาทิเช่น แบรนด์เอ็กซ์ลูตอน, เดลิตอน รวมทั้งซีราเซท
• ยาคุมประเภทฮอร์โมนรวมแบบ 21 เม็ด
• ยาคุมจำพวกฮอร์โมนรวมแบบ 22 เม็ด ยกตัวอย่างเช่น ยี่ห้อออยเลซ
• ยาคุมกำเนิดประเภทฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดที่มีแถบเริ่มใช้สีแดง เป็นต้นว่า ยี่ห้อไมโครไกนอน 30 อีดี, ไกเนรา อีดี และก็สามควิล่าร์ อีดี
• ยาคุมกำเนิดประเภทฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดที่ไม่มีแถบเริ่มใช้สีแดง

วิธีกินยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยวยกตัวอย่างเช่น แบรนด์เอ็กซ์ลูตอน เดลิตอน รวมทั้งซีราเซท

ใน 1 แผงจะมียา 28 เม็ด โดยเป็นเม็ดยาฮอร์โมนที่เหมือนกันทั้งหมด ไม่มีเม็ดยาหลอก ยาคุมกำเนิดประเภทนี้ต้องรับประทานต่อเนื่องกันทุกๆวันโดยไม่ต้องเว้นช่วงปลอดฮอร์โมน

สามารถเริ่มกินยาเม็ดใดในแผงก็ได้ โดยเลือกเม็ดยาตามวันในสัปดาห์ให้ตรงกับวันที่ใช้จริง ได้แก่ สมมุติว่าวันที่เริ่มใช้เป็นวันพุธ ก็แกะยาของวันพุธมาใช้ ซึ่งอันที่จริงแล้วจะแกะเม็ดวันพุธของแถวที่ 1, 2, 3 หรือ 4 ก็ได้ แต่ว่าเพื่อให้ไม่ยุ่งยากต่อการใช้และไม่สับสน นิยมแกะเม็ดวันพุธ

หลังจากนั้นก็รับประทานตามลูกศรไปเรื่อยกระทั่งครบทุกเม็ดในแผง แล้วก็เริ่มแผงใหม่โดยเลือกเม็ดที่ตรงกับวันที่ใช้ยกตัวอย่างเช่นเดิม หรือบางทีก็อาจจะแกะเม็ดยาในแถวแรกที่อยู่ก่อนเม็ดที่เริ่มใช้ ทิ้งไปเลยก็ได้

เมื่อใช้ยาในแถวท้ายสุดหมด (ตามภาพเป็นจะหมดในวันอาทิตย์) จะได้เริ่มแผงใหม่โดยใช้เม็ดแรกของแผงเสมอ (ตามภาพเป็นวันจันทร์) อย่างงี้ก็สามารถที่จะช่วยให้ใช้ง่ายมากขึ้น

วิธีกินยาคุมจำพวกฮอร์โมนรวมแบบ 21 เม็ด

เม็ดยาทุกเม็ดในแผงจะมีฮอร์โมนเท่ากันหมด ไม่มีเม็ดยาหลอก เนื่องจากว่ามีเม็ดยาแค่ 21 เม็ด ก็เลยจำเป็นต้องเว้นว่าง 7 วันหลังรับประทานหมดแผง เพื่อให้เป็นตอนๆ “ปลอดฮอร์โมน” (เมนส์จะมาในเดี๋ยวนี้) ครบ 7 วันแล้วให้เริ่มแผงใหม่ต่อได้เลย ไม่ว่าเลือดรอบเดือนจะหยุดแล้วหรือไม่ก็ตาม

สมมติว่าเริ่มกินในวันพุธ ก็ให้แกะเม็ดยาของวันพุธมาใช้

แล้วรับประทานวันละเม็ดต่อไปเรื่อยตามลูกศรจนถึงหมดแผง ต่อจากนั้นก็เว้นว่าง 7 วันก่อนเริ่มแผงใหม่

ข้อสังเกต ถ้าวันที่เริ่มใช้เม็ดแรกของแผงเป็นวันใดของสัปดาห์ เมื่อเว้นว่างครบ 7 วันแล้ว วันที่เริ่มต้นแผงใหม่ก็จะเป็นวันเดียวกันนั้นเสมอ ยกตัวอย่างเช่น จากตัวอย่างเริ่มที่วันพุธ ยาเม็ดสุดท้ายของแผงก็จะหมดในวันอังคาร แล้วหลังจากนั้นก็เว้นว่างต่อ 7 วัน คือ พุธ > พฤหัสบดี > ศุกร์ > เสาร์ > อาทิตย์ > จันทร์ > อังคาร ถึงวันพุธอีกทีก็ต้องเริ่มใช้ยาคุมกำเนิดแผงใหม่นั่นเอง

ยาคุมกำเนิดอย่างนี้จะเช็คได้ง่ายว่ามีการลืมกินไหม โดยดูว่าเม็ดที่ใช้ตรงกับวันที่กินหรือเปล่า แล้วก็วันหนึ่งวันใดถ้าเกิดไม่มั่นใจว่ากินยาไปแล้วหรือยัง ก็ให้ดูที่แผงยา หากเม็ดยาของวันนั้นหายไปแล้ว ก็แปลว่าได้รับประทานไปแล้วนั่นเอง

วิธีกินยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 22 เม็ด

ตัวอย่างเช่น แบรนด์ออยเลซ

ยาคุมแบบงี้มีตัวยาในแผง 22 เม็ด เป็นเม็ดยาฮอร์โมนทั้งแผง แต่ว่าแบ่งยาเป็น 2 กลุ่มตามขนาดของฮอร์โมนในเม็ดยาที่แตกต่างกัน ซึ่งเม็ดยาสีเดียวกันจะมีปริมาณ|ฮอร์โมนเหมือนกัน ซึ่งลำดับเลขบนแผง เป็นลำดับการรับประทานยา ไม่ใช่วันที่ตามปฏิทิน

วิธีกินยาคุมแบบนี้ คือ ให้เริ่มจากเม็ดที่ 1 แล้วรับประทานต่อวันละเม็ดเป็นลำดับจำนวนไปเรื่อยๆจนถึงหมดแผง จากนั้นก็เว้นว่างให้เป็นช่วงๆปลอดฮอร์โมน เพราะว่ามีตัวยาฮอร์โมนอยู่ 22 เม็ด ก็เลยจะต้องเว้นว่างต่อ 6 วัน (ไม่ใช่ 7 วันเหมือนแบรนด์อื่นๆ) เพื่อครบวงรอบประจำเดือนที่เป็น 28 วัน (วันรับฮอร์โมน 22 วัน + วันปลอดฮอร์โมน 6 วัน รวมเป็น 28 วัน)

วิธีจำง่ายๆว่าต้องเริ่มรับประทานแผงใหม่เมื่อไร ก็คือ ให้เจาะรูเป็นสัญลักษณ์ว่าวันที่ใช้เม็ดแรกของแผงปัจจุบันตรงกับวันใดในอาทิตย์ วันที่ใช้เม็ดสุดท้ายของแผงปัจจุบันและก็วันที่จะต้องเริ่มต้นแผงใหม่ ก็จะเป็นวันเดียวกัน

สมมติว่าเริ่มต้นที่วันพุธ ยาเม็ดสุดท้ายของแผงก็จะหมดในวันพุธแบบเดียวกัน จากนั้นก็เว้นว่างต่อ 6 วัน คือ วันพฤหัสบดี > ศุกร์ > เสาร์ > อาทิตย์ > จันทร์ > อังคาร เมื่อถึงวันพุธอีกทีก็ให้เริ่มกินยาคุมแผงใหม่

วิธียาคุมกำเนิดจำพวกฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดที่มีแถบเริ่มต้นใช้สีแดง

เช่น แบรนด์ไมโครไกนอน 30 อีดี, ไกเนรา อีดี แล้วก็ไตรควิล่าร์ อีดี

ยาคุมอย่างนี้จะมีเม็ดยาทั้งหมด 28 เม็ด โดยเป็นเม็ดยาฮอร์โมน 21 เม็ด และเม็ดยาหลอก 7 เม็ด

เม็ดยาฮอร์โมนของยาคุมยี่ห้อไมโครไกนอน 30 อีดี แล้วก็ ไกเนรา อีดี จะมีปริมาณฮอร์โมนที่เท่ากันทั้งยัง 21 เม็ด ตามนี้ (ในรูปภาพตัวอย่าง เม็ดยาหลอกจะมีสีขาว และเม็ดยาฮอร์โมนจะมีสีเหลือง)

แต่สำหรับยาคุมแบรนด์ไตรควิล่าร์ อีดี เม็ดยาฮอร์โมนจะต่างกันของปริมาณยา 3 ระดับตามสีของเม็ดยา (ในรูปภาพตัวอย่าง เม็ดยาหลอกจะเป็นเม็ดขนาดใหญ่ที่มีสีขาว ส่วนเม็ดยาฮอร์โมนจะเป็นเม็ดยาขนาดเล็ก มีสีแดง, สีขาว และสีเหลือง)

มีคำแนะนำบนแผงซึ่งระบุว่า “ให้เริ่มจากส่วนสีแดงของแผงก่อนเสมอ” ในส่วนสีแดงของแผงจะครอบคลุมยา 7 เม็ด ซึ่งไม่ใช่เม็ดยาหลอกทั้งแผง แต่ว่าเป็นเม็ดยาหลอก 5 เม็ดแล้วก็เม็ดยาฮอร์โมน 2 เม็ด (ดูตามภาพอธิบาย)

การใช้แบบนี้จะบังคับให้เลือดระดูมาไม่ตรงกับวันเสาร์-อาทิตย์ ซึ่งเป็นจุดเด่นของยาคุมกำเนิดยี่ห้อดังที่กล่าวมาแล้ว เพราะว่าระดูจะมาเมื่อไม่ได้รับฮอร์โมนต่อเนื่องกัน 2 - 3 วัน

เมื่อเริ่มกินยาในส่วนสีแดงไปเรื่อยเม็ดยาฮอร์โมนเม็ดสุดท้ายก่อนที่จะเป็นเม็ดยาหลอกอีกรอบ เป็น เม็ดสีเหลืองซึ่งตรงกับวันศุกร์ รอบเดือนมักจะมาในวันที่ต้องกินเม็ดยาหลอกเม็ดที่ 3 หรือ 4 ซึ่งตรงกับวันจันทร์หรือวันอังคารนั่นเอง

สำหรับคู่รักที่อาศัยอยู่บ้านเดียวกัน อาจจะไม่จำเป็นควรต้องไปบังคับไม่ให้รอบเดือนมาในวันเสาร์-อาทิตย์ แต่ว่าสำหรับคนรักทางไกลสถานที่ทำงานอยู่ต่างที่กัน ได้โอกาสได้เจอกันเฉพาะวันหยุดเพียงแค่นั้น หัวข้อนี้ก็เลยสำคัญมาก

วิธีกินยาคุม ให้เริ่มจากส่วนที่ตรงกับสีแดง สมมติว่าวันที่เริ่มใช้ตรงกับวันพุธ ก็ให้เริ่มกินเม็ดนั้น

หากเริ่มใช้แผงแรก วันที่รับประทานจะยังไม่เกิดผลในการคุมกำเนิด ด้วยเหตุว่าเม็ดยาที่กินเป็นเม็ดยาหลอกที่ไม่มีฮอร์โมน จะคุมกำเนิดได้ก็เมื่อมีการรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนในตอน 5 วันแรกที่มีเมนส์

จากตัวอย่าง ถ้าหากเริ่มเม็ดวันพุธในวันแรกที่มีเมนส์ เม็ดยาฮอร์โมนเม็ดแรกที่ทานคือเม็ดยาสีแดงที่เป็นวันเสาร์ ซึ่งเป็นวันที่ 4 นับตั้งแต่วันแรกที่มีเลือดระดูมา ดังนั้น ผลสำหรับการคุมกำเนิดจะเกิดขึ้นภายหลังจากกินยาในคืนวันเสาร์

แต่ถ้าวันพุธที่เริ่มใช้ยาคุมกำเนิดแผงแรกเป็นวันที่ 3 ของการมีระดู กว่าจะได้ใช้เม็ดยาฮอร์โมนในวันเสาร์ก็จะเป็นวันที่ 6 นับจากวันแรกที่มีเมนส์แล้ว ดังนั้น ผลในการคุมกำเนิดจะยังไม่เกิดขึ้นในวันเสาร์นี้ ต้องรอให้รับประทานยาเม็ดฮอร์โมนต่อเนื่องกัน 7 วันก่อน วันเสาร์ถัดไปจึงจะคุมกำเนิดได้

คำถาม: ควรต้องกินจนกระทั่งหมดแผงไหม หรือต้องทิ้งเม็ดยาบางส่วนแล้วไปเริ่มแผงใหม่เลย?

คำตอบ: ทำเป็นทั้งสองแบบ ดังต่อไปนี้

แบบแรก

รับประทานไปเรื่อยๆจนกระทั่งหมดแผง จากตัวอย่าง เมื่อเริ่มกินในวันพุธ เม็ดสุดท้ายของแผงก็จะเป็นวันอังคารซึ่งเป็นเม็ดยาหลอก วันต่อมาก็ให้เริ่มแผงใหม่ โดยเลือกกินในตำแหน่งวันพุธตามเดิมเหมือนในแผงแรก

แบบที่สอง

เมื่อเริ่มกินยาในวันพุธ ให้แกะเม็ดยาในแถบสีแดงก่อนหน้าวันพุธทิ้งไป ตามนี้

ยาเม็ดสุดท้ายที่เหลือในแผงก็คือ วันอาทิตย์ที่เป็นเม็ดยาหลอก เมื่อกินเม็ดนี้และให้เริ่มแผงใหม่ในตำแหน่งวันจันทร์ที่เป็นเม็ดยาหลอก ซึ่งเป็นเม็ดแรกในแถบสีแดงนั่นเอง ดังนั้น แผงต่อๆไปยาเม็ดแรกของแผงที่จะต้องแกะมารับประทานก็จะเป็นเม็ดแรกในแถบสีแดงเสมอ

วิธีกินยาคุมจำพวกฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดที่ไม่มีแถบเริ่มต้นใช้สีแดง

ยาคุมกำเนิดประเภทนี้จะมี 2 แบบ แบบแรกจะมีเม็ดยาฮอร์โมน 21 เม็ด + เม็ดยาหลอก 7 เม็ด รวมทั้งแบบที่สองจะมีเม็ดยาฮอร์โมน 24 เม็ด + เม็ดยาหลอก 4 เม็ด ไม่ว่าจะเป็นแบบไหน แต่หลักการใช้ไม่ต่างกัน

จำนวนที่กำหนดในแผงยา เป็นลำดับการใช้ ไม่ใช่วันที่ตามปฏิทิน การรับประทานให้เรียงตามลำดับเลข ซึ่งยาคุมกำเนิดบางแบรนด์จะมีสติ๊กเกอร์กำหนดวันในอาทิตย์ ให้ติดที่แผงให้ตรงกับวันที่ใช้จริงเพื่อเช็คการใช้ได้ง่ายมากยิ่งขึ้นด้วย

ระดูจะมาในตอนที่เป็นเม็ดยาหลอก (ซึ่งเม็ดยาหลอกจะมีสีหรือขนาดที่แตกต่างจากเม็ดยาฮอร์โมน) เมื่อกินหมดแผงก็ให้ต่อแผงใหม่ได้เลย ไม่ว่าเลือดเมนส์จะหยุดแล้วหรือไม่ก็ตาม

คำถาม: ยาคุมกำเนิดแบบไหนที่ใช้ง่ายที่สุดและเยี่ยมที่สุด

คำตอบ: วิธีการใช้แต่ละแบบมีข้อดี - ข้อเสียทั้งนั้น ต่างกัน การเลือกใช้ยาคุมนอกจากจะสังกัดความจำเป็น หรือขีดจำกัดของแต่ละคนแล้ว ยังขึ้นอยู่กับความชำนาญของผู้ใช้อีกด้วย แต่ไม่ว่าจะเลือกใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดใดก็ตาม ขอแค่กินได้ถูกต้อง ครบ และก็เป็นประจำ เพียงเท่านี้ “มือใหม่” ก็สามารถใช้ยาคุมกำเนิดได้อย่าง “มืออาชีพ” แล้ว

Tags : วิธีกินยาคุม,วิธีกินยาคุมครั้งแรก