ข้อต่อท่อ PVC มีกี่แบบ? แนะนำชนิดและวิธีใช้งานให้เหมาะกับงานประปา

การติดตั้งระบบน้ำในบ้าน ไม่ว่าจะเป็นการเดินท่อใหม่หรือการซ่อมแซม การเลือก “ข้อต่อท่อ PVC” ให้ถูกประเภทถือเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะข้อต่อแต่ละแบบถูกออกแบบมาเพื่อการใช้งานที่ต่างกัน หากเลือกผิดอาจทำให้ท่อรั่วซึม แตกง่าย หรือใช้งานได้ไม่นาน

บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกตั้งแต่ประเภทของข้อต่อ PVC ไปจนถึงวิธีเลือกให้เหมาะกับงานจริง

ทำไมต้องรู้ประเภทข้อต่อ PVC ก่อนใช้งาน

ก่อนเริ่มงานประปา การรู้ว่าข้อต่อแต่ละแบบใช้ทำอะไรจะช่วยให้คุณ เลือกได้ตรงประเภทงาน ไม่ต้องซื้อซ้ำ ลดปัญหาท่อรั่ว แตก หรือซึม เพราะใช้ข้อต่อที่เหมาะสมกับแรงดันน้ำ และช่วยให้คุณประหยัดค่าอุปกรณ์และค่าแรงในระยะยาว

ข้อต่อท่อ PVC มีกี่แบบ? ประเภทหลักที่ใช้ในงานประปา

1. ข้อต่อตรง (Coupling / Socket)

ข้อต่อตรงใช้สำหรับเชื่อมท่อ PVC ที่อยู่ในแนวเดียวกัน มีทั้งแบบธรรมดาและแบบมีสต็อปเปอร์ ช่วยให้ต่อท่อได้แน่นและไม่ลื่น เหมาะกับงานเดินท่อภายในบ้านทั่วไป เช่น ท่อน้ำดีหรือท่อส่งน้ำไปยังห้องน้ำ

2. ข้องอ (Elbow)

เป็นข้อต่อที่ใช้เปลี่ยนทิศทางของท่อ มีมุม 45° และ 90° ให้เลือก ใช้บ่อยในระบบเดินท่อภายในบ้าน โดยเฉพาะจุดเลี้ยวเข้าห้องน้ำหรือห้องครัว

3. สามทาง (Tee)

ใช้สำหรับแยกท่อออกเป็นสองทิศ มีให้เลือกทั้งแบบสามทางตรง และแบบลดขนาด เหมาะสำหรับการส่งน้ำไปหลายจุด เช่น แยกท่อเข้าส้วม อ่างล้างหน้า และฝักบัว

4. ข้อต่อลด (Reducer)

ใช้เชื่อมท่อคนละขนาด เช่น ท่อใหญ่เข้าสู่ท่อเล็ก หรือท่อที่ใช้ร่วมกับอุปกรณ์แรงดันสูง เช่น ปั๊มน้ำ เป็นข้อต่อที่พบได้มากในงานติดตั้งระบบน้ำภายในบ้าน

5. ข้อต่อเกลียว (Threaded Fitting)

มีแบบเกลียวนอกและเกลียวใน ใช้สำหรับเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ที่ต้องถอดเปลี่ยนบ่อย เช่น ปั๊มน้ำ มาตรวัดน้ำ หรือก๊อก ข้อดีคือ ไม่ต้องใช้กาวทาท่อ ทำงานสะดวกและซ่อมง่าย

6. ยูเนี่ยน (Union)

เป็นข้อต่อสำหรับทำจุดถอดซ่อม เหมาะกับส่วนที่ต้องถอดออกบ่อย เช่น ไส้กรองน้ำหรือปั๊มน้ำ เพราะสามารถหมุนออกได้โดยไม่ต้องตัดท่อ

7. บอลวาล์ว PVC

ข้อต่อเปิด–ปิดน้ำที่นิยมใช้งานในบ้าน ใช้เพื่อหยุดน้ำเฉพาะจุด เช่น หน้าปั๊มน้ำ ใต้ซิงก์ หรือบริเวณที่ต้องซ่อมท่อ

8. บูช (Bushing)

ข้อต่อขนาดเล็กที่ใช้ลดขนาดหรือแปลงเกลียว เหมาะสำหรับงานต่ออุปกรณ์ประปาที่มีขนาดไม่เท่ากัน

วิธีเลือกข้อต่อ PVC ให้เหมาะกับงานประปาแต่ละประเภท

1. งานเดินท่อในบ้าน (น้ำดี)

ใช้ข้อต่อมาตรฐานสีฟ้า เน้นความแข็งแรง รองรับแรงดัน และใช้งานแบบยาว

2. งานลานซักล้าง–ภายนอกบ้าน

ควรใช้ข้องอ 90° และข้อต่อตรงที่แข็งแรง รวมถึงเลือกวัสดุทนแดด หากจำเป็นควรหุ้มท่อเพื่อยืดอายุงาน

3. งานต่อปั๊มน้ำ / เครื่องกรองน้ำ

เลือกใช้ ยูเนี่ยน เพื่อให้ถอดล้างง่าย และใช้ข้อต่อเกลียวสำหรับเชื่อมต่อกับอุปกรณ์โดยไม่ต้องใช้กาว

4. งานสวน–ระบบน้ำหยด

เน้นข้อต่อราคาประหยัด และเลือกข้อต่อแบบลดขนาดเพื่อเข้ากับท่อ PE หรือหัวน้ำหยด

ปัญหาที่พบบ่อยเมื่อเลือกข้อต่อ PVC ไม่เหมาะสม

• ท่อรั่วเพราะแรงดันน้ำสูงเกิน
• ข้อต่อแตกจากการใช้ผิดประเภท
• เกลียวรูด ขันไม่แน่น
• เดินท่อผิดแนว ทำให้น้ำไหลไม่ดี
• เชื่อมกาวผิดขั้นตอน ทำให้รั่วง่าย

ข้อต่อ PVC ควรเปลี่ยนเมื่อไหร่

• ข้อต่อมีรอยร้าวหรือแตก
• น้ำรั่วแม้จะพันเทปเกลียวแล้ว
• เกลียวสึกจนหมุนไม่เข้าล็อก
• ท่อมีจุดรั่วซ้ำ ๆ
• อายุใช้งานเกิน 5–10 ปี

สรุป

ข้อต่อท่อ PVC มีหลายแบบ และแต่ละแบบมีหน้าที่เฉพาะ การเลือกให้ถูกประเภทคือวิธีที่ช่วยลดปัญหารั่ว แตก และยืดอายุระบบน้ำของบ้านได้ดีที่สุด หากเลือกข้อต่อเข้ากับงานอย่างถูกต้อง ระบบน้ำของคุณจะใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพและดูแลได้ง่ายขึ้น